Port i handel gdański na przestrzeni wieków [MAPY]

Kartograficzne oblicza portu w Gdańsku oraz handlu morskiego na przestrzeni wieków.
Port i handel gdański na przestrzeni wieków [MAPY]

Wybrane szlaki handlowe prowadzące do/z portu w Gdańsku w X-XIII w. [MAPA]

 Kontakty handlowe portu w Gdańsku w X-XIII w. [MAPA]

 Kontakty handlowe portu w Gdańsku na początku XVI w. [MAPA]

 Główne trasy handlowe Gdańska w latach 1597–1631 r. [MAPA]

 Główne trasy handlowe Gdańska w latach 1632–1651 r. [MAPA]

₪ ₪ ₪ 

„...W wyniku badań archeologicznych oraz analizy treści zawartej w «Żywocie św. Wojciecha» Jana Kanapariusza, miejski, handlowy z zarazem portowy charakter Gdańska IX-X 2. jest jednoznaczny. Poza tym odkrycie na obszarze wczesnofeudalnego Gdańska oraz w jego najbliższej okolicy monet z IX-XI w., a następnie z XIII stulecia, potwierdza dodatkowo fakt, że Gdańsk kształtował się od początku jako główny ośrodek handlowy u ujścia Wisły Zachodniej.

Gdańsk był włączony w orbitę handlu morskiego głównie na Bałtyku, ale był powiązany także z Morze Północnym. Inwentarz archeologiczny importów oraz źródła pisane wskazują na liczne kontakty handlowe, które Gdańsk utrzymywał dla IX-XI w. są bardzo skąpe. Zachowały się one dopiero od połowy XII w. i z XIII stulecia. Przywiej księcia Świętopełka II dla lubeczan z okresu 1220-1227 wskazuje istnienie stałego kontaktu z Lubeką. Kontakty te musiały sięgać XII w., ponieważ dokument potwierdza handel pomiędzy Gdańskiem a tym miastem.

Z roku 1267 zachowała się natomiast wiadomość o wysłaniu przez konwent cysterów oliwskich i cystersek żarnowieckich każdego roku po jednym statku do warzelni kołobrzeskich po sól. O warzelniach kołobrzeskich wspomina kronikarz niemiecki Thiestmad z XI w., nazywając gród portowy «słonym Kołobrzegiem». Handel solą musiał sięgać początków Gdańska. Także wśród słowiańskich statków zawijajcych do szerdzkiej Birki w X-XI w. nie brakowało najprawdopodobniej jednostek z Gdańska. Istniały również inne uczęszczane szlaki morskie do Sambii, Szwecji, Gotlandii, Danii, Norwegii. W końcu XIII stulecia mamy wiadomości o utrzymaniu kontaktów handlowych Gdańska z Nowogrodem Wielkim na Rusi, między innymi za pośrednictwem kupców lubeckich.

Do portu, głownie przystani miasta na prawie lubecki, położonego pomiędzy ulicami Szeroką i Ogarną nad Motławą, przybijały w XIII w. statki kupców z Elbląga, Chełmna, Torunia, Kołobrzegu i Lubeki. Kupcy gdańscy wypływali także statkami do Lubeki, Kołobrzegu, a przypuszczalnie i do innych miast portowych...” (fragment za Zbierski A., 1978, Ośrodek handlowy i portowy [w:] Historia Gdańska do roku 1454, tom I).

₪ ₪ ₪ 

„...W ciągu 100 lat po zawarciu pokoju toruńskiego nastąpił imponujący rozwój gdańskiego handlu. Apogeum gospodarcze miasta przypadło na przełom XVI i XVII stulecia [...] Jeszcze w ciągu omawianego stulecia gdańszczanie prowadzili aktywny handel nie tylko z polskim zapleczem, ale także z krajami zamorskimi, tak więc jego zasięg geograficzny był bardzo szeroki.

Mapa kontaktów handlowych Gdańska z około roku 1500 obejmuje nieomal połowę kontynentu europejskiego. Od Tweru i Moskwy granica kontaktów handlowych Gdańska biegła na południowy zachód, omijając Wyżynę Środkoworosyjską i w rejonie Mohylewa przekraczając Dniepr. Omijała też Ukrainę, natomiast obejmowała niemal całą dzisiejszą Białoruś i etniczną Litwę. Przez Słuck, Pińsk i Brześć, omijając Polesie, dochodziła do Łucka, zagarniała dawną ziemię bełzką, województwo ruskie i podolskie i sięgała aż do Kamieńca. Dalej istniały sporadyczne kontakty z północną Mołdawią i – częstsze już – z Węgrami (wschodnia Słowacja ale także i Buda), by następnie objąć Kotlinę Czeską, część Bawarii z Norymbergą i Augsburgiem, sięgnąć do Konstancji.

Następnie granica kontaktów handlowych Gdańska cofała się na wschód i łukiem, przez Frankfurt i Kolonię, dochodziła do Niderlandów. Poprzez wybrzeża Holandii, Zelandii, Flandrii coraz bardziej zbliżała się do morza. Miasta portowe dolnej Normandii – aż do Rouen – były już rzadko odwiedzane, natomiast jednym z regionów najbardziej ożywionego handlu były wybrzeża Zatoki Biskajskiej. Dalej granica kontaktów przebiegała przez skrawek Hiszpanii i wybrzeże Portugalii (Porto, Lizbona, Setubal), po czym cofała się na północny wschód aż do południowej Anglii.

Obejmowała wschodnie wybrzeża wysp brytyjskich, przez Orkady, Szetlandy, Wyspy Owcze przechodziła aż do Islandii, a następnie docierała do fiordów południowej Norwegii. Przy wybrzeżach Västergötlandu wcinała się w głąb Półwyspu Skandynawskiego, obejmując Skanię, Småland i część Östergötlandu, po czym przez porty Söndermanlandu i Upplandu przechodziła na północ Wysp Alandzkich do zachodniej Finlandii. Tam obejmowała wybrzeża tego kraju, a od Wyborga odbiegała na wschód dochodząc do Staricy koło Tweru i Moskwy...” (fragment za Samsonowicz H., 1982, Dynamiczny ośrodek handlowy [w:] Historia Gdańska 1454-1655, tom II).

GDAŃSK | Mapa dekoracyjna | Mapa ozdobna 

GDYNIA | Mapa dekoracyjna | Mapa ozdobna 

Zobacz najnowsze mapy