Spis treści
Ukształtowanie powierzchni terenu >>>
Województwo poznańskie w XVI-XVIII w. - ukształtowanie powierzchni terenu [MAPA]
Województwo poznańskie w większości cechowało się falistą i wyrównaną rzeźbą terenu z największymi kulminacjami na zachodzie w okolicach Trzemeszna oraz na północny w rejonie Czaplinka. Najwyższym wzniesieniem regionu jest wzgórze morenowe między wsiami Popielewo i Swartęzel w pow. wałeckim, wznoszące się na wysokość 221 m n.p.m. Powierzchnia terenu obniża się przeciętnie z północnego wschodu na południowy zachód, osiągając średnią wysokość 86 m n.p.m. Najniższym punktem dawnego województwa poznańskiego była dolina Warty w okolicy wsi Murzynowo, gdzie powierzchnia terenu znajdowała się na wysokości 22 m n.p.m.
Województwo poznańskie w XVI-XVIII w. - podział administracyjny [MAPA]
Staropolskie województwo poznańskie obejmowało ziemi o łącznej powierzchni 16 300 km kw. Pod względem administracyjnym podzielone było na 4 powiaty. Największą powierzchnię prezentował położony centralnie powiat poznański, którego grunty obejmowały 54,2% powierzchni całego województwa (8 837 km kw.). Znacznie mniejszy od niego był położony na południe powiat kościański obejmujący 4 932 km kw. (30,2%). Na północy ziemie województwa wchodziły w skład powiatu wałeckiego o powierzchni 1 992 km kw. (12,2%). Najmniejszą jednostką o randzie powiatu była ziemia wschowska (powiat wschowski) obejmujący ok. 540 km kw. (3,3% powierzchni województwa).
Województwo poznańskie w XVI-XVIII w. - gęstość sieci osadniczej [MAPA]
Rozmieszczenie osadnictwa w obrębie województwa poznańskiego cechuje się wyraźną regionalizacją. Spośród 1500 miast, wsi i osad, większość znajdowała się w centralnej i południowej części województwa. Największe zagęszczenie sieci osadniczej, przekraczające 15 osad na 100 km kw. powierzchni, występowało w dwóch subregionach. Pierwszy obejmował bezpośrednie sąsiedztwo miasta Poznania i rozciągał się na północ i zachód obejmując okolice miast Kaźmierz, Szamotuły, Ostróg, Sieraków do Międzychodu i Kamionnej. Subregion południowy skupiał osadnictwo rozsiane wokół miast Kościan, Śmigiel, Czempiń, Dolsk, Krzywiń, Książ, Krobia, Górka Miejska i Leszno. Zachodnia a szczególnie północna część województwa cechowały się nie wielką liczbą osad i rozproszonym osadnictwem.
Województwo poznańskie w XVI-XVIII w. - puszcze i lasy [MAPA]
Województwo poznańskie było w około 24% pokryte lasami. Największe połacie puszcz w XVIII wieku występowały w międzyrzeczu Warty i Noteci od Skwierzyny do Czarnkowa, dużo mniejszy płat między Czarnkowem a Ujściem, w sąsiedztwie Gośliny Kościelnej, w okolicach Czołpy, Wałcza, Zbąszynia i Mosiny. Duże terenu bezleśne występowały na zachód od Poznania oraz w południowej części województwa między Kościanem a Lesznem i Krobią.
MAPY POWSTAŁY NA PODSTAWIE:
Topograficzna Karta Królestwa Polskiego: www.bg.uwb.edu.pl
Atlas Źródeł i Materiałów do Dziejów Dawnej Polski: www.atlasfontium.pl
Mapa Topograficzna Polski 1:100 000, WIG
Karta Dawnej Polski, Charzanowski W., 1:300 000
Geoportal: www.mapy.geoportal.gov.pl